Anal Fissürde Akut mu Kronik mi? Tedavi Seçeneklerinin Belirlenmesi

Tuvalet sonrası “cam kesiği” gibi sızlayan ağrı, yanma ve taze kan… Anal fissür (makat çatlağı) çoğu kişide benzer şikâyetlerle başlar; fakat her hastalığın seyri aynı değildir. Tedavinin isabetli olabilmesi, çatlağın akut (erken evre) mi yoksa kronik (ilerlemiş evre) mi olduğunun doğru ayırt edilmesine bağlıdır. Doğru evre tespiti; kimi vakalarda ilaç, bakım ve beslenme düzenlemeleriyle sonuç veren akut anal fissür tedavisini; kimi vakalarda ise botoks tedavisi fissür için uygun zamanı veya kalıcı çözüm sunabilen kronik fissür cerrahisini gündeme getirir. Peki anal fissür nasıl geçer? Hangi durumda cerrahi gerekir, sfinkterotomi riskleri nelerdir? Bu yazıda, erken dönemde etkili konservatif yaklaşımlardan ileri girişimlere kadar tüm tedavi basamaklarını net, kanıta dayalı ve anlaşılır biçimde ele alıyoruz.

Anal Fissürün Akut ve Kronik Evreleri

Anal fissür, makatın çıkış kısmındaki deride meydana gelen ince, ağrılı bir yırtıktır.
Hastalığın evresi — yani akut mu kronik mi olduğu — tedavi yaklaşımını doğrudan belirler.

Akut Anal Fissür

• Süre: 6 haftadan kısa süredir devam eden çatlaklardır.

• Belirtiler: Tuvalet sonrası keskin ağrı, birkaç damla taze kan, batma ve kısa süreli yanma hissi.

• Yapısal görünüm: Deride yüzeysel yırtık, çevre dokuda belirgin sertleşme yoktur.

Bu evrede kas spazmı henüz kalıcı hale gelmemiştir. Erken tanı ve uygun tedaviyle akut anal fissür tedavisi başarıyla sonuçlanabilir.

Kronik Anal Fissür

• Süre: 6 haftadan uzun süredir devam eden, tekrarlayan veya derinleşmiş fissürlerdir.

• Belirtiler: Uzun süren ağrı, otururken bile rahatsızlık, tuvalet sonrası birkaç saat devam eden yanma.

• Yapısal görünüm: Fissür kenarlarında kalınlaşma, “sentinel pili” denilen deri çıkıntısı, bazen iç sfinkter kasının görünür hale gelmesi.

Kronikleşmiş fissürlerde kas spazmı (iç sfinkterde kasılma) nedeniyle kan dolaşımı azalır ve yara kendi kendine kapanamaz.

Kronik Anal Fissürün Klinik Özellikleri

Kronik fissür, akut dönemde tedavi edilmemiş veya yanlış tedavi edilmiş çatlakların ilerlemesi sonucu ortaya çıkar.
Klinik olarak şu bulgular gözlenir:

1. Kalınlaşmış fissür kenarları: Süreğen inflamasyon ve iyileşememe sonucu sertleşme olur.

2. Sentinel pili (deri çıkıntısı): Vücudun kendini koruma refleksiyle oluşur.

3. İç sfinkter spazmı: Kas sürekli kasılı olduğu için ağrı şiddetlenir, yara iyileşemez.

4. Kronik ağrı döngüsü: Kas spazmı → ağrı → daha fazla spazm → daha çok ağrı şeklinde bir kısır döngü oluşur.

Bu durumda medikal tedaviler genellikle yetersiz kalır ve botoks tedavisi fissür veya sfinkterotomi gibi ileri yaklaşımlar gerekebilir.

Tedavi Kararını Etkileyen Faktörler

Doğru tedavi seçimi, hastalığın evresine ve hastanın genel durumuna bağlıdır.
Bir anal fissürün akut mu kronik mi olduğunu ve hangi tedavinin uygun olacağını belirleyen faktörler şunlardır:

• Fissürün süresi ve tekrarlama sıklığı

• Makat kas tonusu (spazm varlığı)

• Fissürün görünümü ve çevre dokunun durumu

• Hastanın önceki tedavi öyküsü ve yanıtı

• Kabızlık veya diyare (ishal) eğilimi

• Yaş, doğum öyküsü, eşlik eden makat hastalıkları

Tedavi planı oluşturulurken bu faktörler birlikte değerlendirilir. Ayrıca sfinkterotomi riskleri (örneğin gaz veya dışkı kaçırma) her zaman göz önünde bulundurulmalıdır.

Akut Fissürde Tedavi Seçenekleri

Akut anal fissür tedavisi, cerrahi dışı yöntemlerle oldukça başarılı sonuçlar verebilir.
Amaç, kas spazmını çözmek, dışkılamayı kolaylaştırmak ve yaranın iyileşmesini sağlamaktır.

1. Diyet ve Yaşam Tarzı Düzenlemeleri

• Lifli gıdalarla beslenmek (sebze, tam tahıllar, meyve)

• Günde en az 2-2.5 litre su içmek

• Kabızlığı önleyici beslenme planı

• Tuvalet sonrası ılık suyla temizlik ve kurulamadan kaçınmak

2. Topikal (Krem) Tedaviler

• Nitrogliserin veya kalsiyum kanal blokeri içeren kremler, iç sfinkter kasını gevşetir.

• Lokal anestezik kremler, ağrıyı hafifletir.

• Steroid içermeyen antiinflamatuvarlar, iyileşmeyi hızlandırır.

3. Sıcak Oturma Banyosu (Sitz Bath)

Her dışkılama sonrası 10–15 dakika ılık su banyosu, kas spazmını hafifletir ve kan akışını artırır.

Bu yöntemlerle çoğu akut fissür 3–6 hafta içinde tamamen iyileşir. Ancak iyileşme olmazsa fissür kronikleşebilir ve ileri tedavi gerekir.

Kronik Fissürde İleri Tedavi Yöntemleri

Kronik anal fissürde amaç, kas spazmını ortadan kaldırmak ve yara iyileşmesini kalıcı hale getirmektir. Bu aşamada botoks tedavisi fissür ve cerrahi (sfinkterotomi) en etkili yöntemlerdir.

1. Botoks Tedavisi (Botulinum Toksin Enjeksiyonu)

• Etki mekanizması: İç sfinkter kasına botulinum toksin (botoks) enjekte edilir. Kas geçici olarak gevşer, kan dolaşımı artar ve fissür iyileşir.

• Avantajları:

  • Ameliyatsız bir işlemdir.

  • Genellikle 5–10 dakikalık kısa bir uygulamadır.

  • İşlem sonrası hasta aynı gün evine dönebilir.

• Dezavantajı: Etkisi geçicidir; bazı vakalarda 4–6 ay sonra tekrarlamak gerekebilir.

2. Lateral Internal Sfinkterotomi (Cerrahi Tedavi)

Kronik fissür cerrahisi denildiğinde en sık uygulanan yöntem lateral internal sfinkterotomidir.
Bu işlemde, iç sfinkter kasının küçük bir bölümü kesilerek kasılma giderilir. Böylece yara bölgesine kan akışı artar ve fissür kalıcı olarak iyileşir.

• Başarı oranı: %90–95

• İyileşme süresi: Genellikle 1–2 hafta

• Olası riskler:

  • Geçici gaz kaçırma

  • Çok nadiren dışkı kontrolünde zayıflama (sfinkterotomi riskleri arasında sayılır)

Doğru hasta seçimi ve deneyimli bir cerrahla bu riskler son derece düşüktür.

Anal Fissür Nasıl Geçer?

Sorunun cevabı, fissürün evresine ve hastanın genel durumuna bağlıdır.
Erken dönemde fark edilen akut anal fissür, medikal tedaviyle tamamen iyileşebilir.
Ancak uzun süredir devam eden kronik fissür vakalarında botoks tedavisi fissür veya kronik fissür cerrahisi kalıcı çözüm sağlar.

En önemli nokta, hastalığı ihmal etmemek ve kendi kendine geçmesini beklememektir. Çünkü zaman geçtikçe kas spazmı yerleşir ve cerrahi dışı tedavi şansı azalır.

Anal fissür, utanç verici veya ertelenecek bir rahatsızlık değildir. Erken dönemde doğru tedaviyle tamamen iyileşme mümkündür; ancak kronikleştiğinde cerrahi müdahale gerekebilir. Eğer siz de uzun süredir makat ağrısı, yanma veya kanama şikâyeti yaşıyorsanız, zaman kaybetmeden uzman bir genel cerraha başvurmalısınız.

Doç. Dr. Çetin Altunal ile Sağlığınıza Kavuşun

Anal fissür tedavisinde deneyimli bir hekimden destek almak, gereksiz ağrılardan ve yanlış tedavilerden korunmanın en doğru yoludur. Doç. Dr. Çetin Altunal, anal fissürün hem akut hem kronik evrelerinde modern ve güvenli tedavi seçenekleri (botoks, sfinkterotomi, medikal tedaviler) sunmaktadır.

👉 Doç. Dr. Çetin Altunal’ın resmi web sitesini ziyaret ederek detaylı bilgi alabilirsiniz.

Genel Cerrahi Uzmanı Ödülü Sahibi  Doç. Dr. Çetin ALTUNAL‘dan Mide Botoksu, Hemoroid ve Kıl Dönmesi başta olmak üzere tiroid hastalıkları, meme kanseri, safra kesesi hastalıkları, fıtık tedavileri ve bimodal mide botoksu tedavileri için randevu ve detaylı bilgi almak için buraya tıklayın.

Direkt iletişime geçmek için;
Tel : +90 (212) 706 87 97
Mail : info@cetinaltunal.com